Her türlü yenilik ve değişim adaptasyon sürecini de beraberinde getirir. İlk defa okula başlamak ya da uzun bir aradan sonra okula geri dönmek kaygı yaratabilir ve bu oldukça doğaldır. Bu değişim sürecinde ebeveynlerin desteği oldukça önemli. Maalesef bir de salgın meselesi yüzünden nasıl bir yol izlemeli, salgından korunmayı nasıl korkutmadan anlatmalı, bu süreci nasıl sağlıklı bir şekilde yönetmeli gibi sorular da zihinlerimizi kurcalamakta.
Okul adaptasyonu özellikle yeni başlayanlar için kademeli yapılması gereken ve meşakkatli bir süreçtir. Bu sürecin zorluğunu ya da kolaylığını ebeveyn tutumu, ebeveynin bu sürece nasıl baktığı, okul ve öğretmen tutumu, çocuğun mizacı, çocuğun bu yaşa kadar deneyimledikleri belirler. O yüzden herkesin süreci biriciktir ve kişiye özeldir. Fakat genel bir çerçeveden bakacak olursak eğer, bu süreci kolaylaştırabilmemiz de mümkün. Okulumuz salgın konusunda gereken tedbir ve önlemleri, çocuklara bu süreçte nasıl yaklaşması gerektiği konusunda bilgi sahibi olmak için oldukça emek harcadı ancak hepimiz bu süreci beraber yaşayarak, deneyimleyerek iş birliği ile yöneteceğiz. Bu nedenle verilen bilgiler doğrultusunda ilerlerken aklınıza takılan soruları sormaktan çekinmemenizi öneririm. Sizlerin bu süreçte rahat olması, çocuğunuzun da adaptasyonunu olumlu etkileyecektir.
Ebeveynler İçin Önemli İpuçları;
- Salgın dönemi ve çocuğunuzu okula göndermekle ilgili neler hissediyorsunuz ve neler düşünüyorsunuz? Önce kendi kaygılarınızı gidermek, gerekirse bu konuda okuldan ayrıntılı bilgi almak size yardımcı olabilir.
- Kendi duygu durumunuzu düzenlemek oldukça önemli, çünkü çocuğunuz sizi rol model alır. Dolayısıyla anne-baba olarak sizlerin de okulun ilk günü , sakin ve neşeli olarak güne başlamanız, rahat olmanız ve kaygılarınızı çocuğunuza hissettirmemeniz çok önemlidir.
- Çocuğunuza kendi sağlığını koruma ile ilgili bilgiler verirken oyuncu bir yerden yaklaşmak ve ifade ediş biçimlerimize dikkat etmek gerekir. Korkutmadan ve sıkmadan güvende hissetmesini sağlamak için kısa ve net bilgiler verilebilir.
- Eğer ilk defa okula başlıyorsa, çocuğun yaşadığı heyecanla karışık kaygısının temel nedeni bilinmezliğe doğru attığı adımdır. Okula başlamadan önce onu duygusal açıdan hazırlamak, yaşayacakları hakkında bilgi vermek kendisini iyi hissetmesini sağlayacaktır. Okulda çok sayıda arkadaş edineceğini ve onu seven öğretmenleri olacağını söyleyebilir, kendi okul anılarınızı anlatıp okula giden çocuklarla ilgili hikâyeler okuyabilirsiniz.
- Çocuğunuzun okulun ilk günü yaşayabileceği en önemli kaygı sürekli okulda kalacağı, eve dönmeyeceği ya da gününün tamamını okulda geçireceği ile ilgilidir. Bu durumda çocuğunuza, “Merak etme okulda kalmayacaksın.” gibi olumsuzluk bildiren cümleler kurmak yerine, “Okuldaki oyunlar ve çalışmalar bitince, sen ve öğretmenlerin eve döneceksiniz.” gibi net ve olumlu cümleler kurmanız daha sağlıklı olacaktır.
- Çocuğunuza, okula gidiş-geliş saatleri ve onu okuldan kimin alacağı veya eve nasıl döneceği ile ilgili bilgi vermeniz onu biraz olsun rahatlatacaktır. Ayrıca ilk günlerde çocuğunuzu tam saatinde almanız da bu güvenin oturmasına yardımcı olacaktır.
- Anne-baba olarak sizlerin de kaygı yaşamanız ve çocuğunuzu öğretmenine teslim ettikten sonra onu merak etmeniz çok doğaldır. Ancak, bu meraktan dolayı yanına gidip neler yapıyor diye bakmak istemeniz yaşadığınız endişenin çocuğunuza yansımasına neden olur ve ona kaygılanmakta haklı olduğu mesajını verir. Bu tür bir davranış aynı zamanda çocuğunuzun bağımsızlaşma sürecini de olumsuz etkiler.
- Okulun ilk günlerinde ve takip eden günlerde, anne-babaların sınıfta veya salonda bulunması, çocuğun okula alışmasını güçleştiren bir faktördür. Bunun yanında, okula gelirken çocuğunuzu kucağınıza almak yerinde elinden tutup getirmeniz, çocuğun sizden bağımsızlaşmasını ve sizin de çocuğunuzu okula daha rahat bir şekilde teslim etmenizi sağlayacaktır. Anne-baba, çocuğu öğretmenine teslim ettikten sonra, okuldan ayrılabilir. Bunun yanında, okula uyumda sorun yaşayan öğrenciler için anne ve babalar, okul psikologu ile görüşerek uygun davranış modeli geliştirmelidirler.
- Çocuğunuz sabah kendisiyle birlikte okula gidip orada kalmanız konusunda ısrar ediyorsa, ona herkesin bir görevi olduğunu, sizin sorumluluğunuzun kendi işinizi yapmak onunkisinin de okula gitmek olduğunu belirtebilirsiniz. Kullanacağınız ifadelerin kısa, net ve kesin olması önem taşımaktadır. Ayrıca söz ve davranışlarınızın tutarlı ve kararlı olması da çok önemlidir.
- Öğretmenlere bakış açısı, çocuğunuzun uzun yıllarını geçireceği okula bakış açısının temellerini oluşturur. Daha ilk günlerden “şunu yapmazsan öğretmenine söylerim” ifadeleri öğretmenleri ile kuracağı güven ve sevgi ilişkisini olumsuz yönde etkiler.
- Okula giderken belli rutinler oluşturmak, yatış ve kalkış saatlerinin rutine oturtulması okula uyumun yanı sıra çocuğunuzun öğrenim veriminin artmasına ve dikkat süresinin sağlıklı şekilde gelişmesine de olumlu katkı sağlayacaktır.
- Okula uyum sürecinde ilk günlerde zorlanma, bakım veren kişiden ayrılmakta zorluk yaşama ya da sınıfa girmek istememe durumu oldukça doğaldır. Sabırlı ve çocuğun hızında ilerlemek, onlara destek olarak duygularına eşlik etmek çok değerlidir. Eğer bu zorlanma durumu 1 hafta – 10 günü geçerse bizden destek almanızı öneriyoruz.
Uzm. Klinik Psk. Damla Ekmekçibaşı